«Δεν είμαι ούτε αφελής ούτε ανιστόρητος. Το ΠΑΣΟΚ δεν αντιμετωπίζει θέμα ηγεσίας, αλλά θέμα ταυτότητας και στρατηγικής». Με αυτή την κατηγορηματική και κοφτή φράση, ο Ευ. Βενιζέλος βάζει φρένο στη φημολογία ορισμένων στελεχών του ΠΑΣΟΚ περί ενδεχόμενης αμφισβήτησης του κ. Γ. Παπανδρέου με πιθανότερο διεκδικητή της ηγεσίας τον πρώην υπουργό Πολιτισμού. Και όταν ερωτάται ο κ. Βενιζέλος αν επιθυμεί να είναι ο άλλος πόλος μέσα στο Κίνημα, απαντά ως εξής: «Δεν με ενδιαφέρει ούτε ένα “μονοπολικό” ούτε ένα “διπολικό” ούτε ένα “πολυπολικό” ΠΑΣΟΚ. Με ενδιαφέρει πάντα το “όλον ΠΑΣΟΚ”». Παράλληλα σπεύδει να τονίσει ότι ο κ. Γ. Παπανδρέου είναι πρόεδρος μόλις 4 μήνες.
Ο πρώην υπουργός πάντως μιλά ανοιχτά για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή την ώρα το ΠΑΣΟΚ, καταθέτει τις προτάσεις του με τις οποίες πιστεύει ότι θα ξεπεραστεί η κρίση και επισημαίνει ότι το Κίνημα πρέπει να δώσει το σαφές στίγμα του πριν από το φθινόπωρο, οπότε και θα αρχίσουν οι ζυμώσεις για όλα τα μείζονα θέματα.
Τελικά το ΠΑΣΟΚ κέρδισε ή έχασε στις ευρωεκλογές; Ο κ. Γ. Παπανδρέου εμφανίστηκε σχεδόν ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα, ενώ η διαφορά εκτινάχθηκε στις εννέα μονάδες, με το ΠΑΣΟΚ να ανεβαίνει μία μονάδα αλλά τη Νέα Δημοκρατία να ανεβαίνει εννέα μονάδες σε σχέση με το 1999.
Το αποτέλεσμα δεν είναι ούτε ευχάριστο ούτε ικανοποιητικό ούτε επαρκές. Δεν είναι όμως ούτε και απαγορευτικό για την πορεία ανασυγκρότησης του ΠΑΣΟΚ, η οποία γίνεται τώρα πολύ πιο επιτακτική και επείγουσα υπόθεση. Το ΠΑΣΟΚ είναι και πρέπει να παραμείνει κόμμα υψηλών προσδοκιών, δηλαδή κόμμα εξουσίας. Είχαμε θέσει ως στόχο των ευρωεκλογών όχι τη ρεβάνς σε σχέση με τον Μάρτιο, αλλά την ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ σε ισχυρό θεσμικό και πολιτικό αντίβαρο. Έχουμε συνεπώς τώρα, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, την υποχρέωση να λειτουργήσουμε ως αντίβαρο υπέρ των πολιτών, ετοιμάζοντας και τη δική μας προγραμματική αντιπρόταση.
Πέντε προϋποθέσεις
Πώς μπορεί όμως να γίνει αυτό, όταν βλέπουμε χιλιάδες πολίτες που ψήφισαν τον Μάρτιο το ΠΑΣΟΚ να απέχουν από τις κάλπες – μία αποχή που ήταν σε μεγάλο βαθμό μονομερής και προφανώς εμπεριείχε και πολιτικό νόημα;
Αυτό που διαπιστώνετε είναι σε μεγάλο βαθμό σωστό με βάση τις εκλογομετρικές έρευνες και μας προβληματίζει έντονα. Οι πολίτες που συγκροτούν το κοινωνικό ΠΑΣΟΚ εκφράζουν με διάφορους τρόπους την αγωνία τους και ζητούν από εμάς να δείξουμε αφενός ότι κατανοούμε τα αίτια της ήττας, αφετέρου ότι μπορούμε να ανοίξουμε τον νέο ιστορικό κύκλο, όπως είπε ο Γ. Παπανδρέου. Αυτό προϋποθέτει πέντε πράγματα: Πρώτον, πολιτική ειλικρίνεια χωρίς στερεότυπα, ωραιοποιήσεις και υπεκφυγές. Δεύτερον, προγραμματική σαφήνεια, όχι μόνον ως προς τη διατύπωση των γενικών στόχων, αλλά και στην καθημερινή πρακτική της αντιπολίτευσης. Τρίτον, ιδεολογική καθαρότητα που πρέπει να εκπέμπεται από όλες τις επιμέρους πολιτικές μας επιλογές και θέσεις. Τέταρτον, κοινωνική ευαισθησία που δυστυχώς μας την αμφισβητεί ένα σημαντικό τμήμα του εκλογικού σώματος. Και, πέμπτον, οργανωτική διαφάνεια, δηλαδή ένα ΠΑΣΟΚ που να είναι κόμμα ανοικτό, δημοκρατικό, αποκεντρωμένο, με θεσμούς, διαδικασίες, όργανα και εύκολη πρόσβαση των πολιτών όχι μόνο στη φάση της διαβούλευσης, αλλά και στην τελική απόφαση.
Περιμένουμε τις προτάσεις
Αυτά πώς θα αποφασιστούν, από ποιους και πότε;
H πρωτοβουλία των κινήσεων ανήκει αναμφίβολα στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, τον Γιώργο Παπανδρέου. Περιμένουμε τις προτάσεις του για όλα τα θέματα το ταχύτερο δυνατόν, ώστε να μπορέσουμε όλοι να στοιχηθούμε κα να συμβάλουμε σε μία προσπάθεια που είναι δύσκολη και γι’ αυτό πρέπει να είναι οραματική, νεωτερική, συλλογική, μαζική. Όλα δε αυτά πρέπει να οριστικοποιηθούν στο συνέδριο.
Το οποίο θα γίνει πότε; Γιατί ήδη συζητείται το ενδεχόμενο της αναβολής ή μάλλον της χρονικής μετάθεσης του συνεδρίου, το οποίο τώρα τοποθετείται για τον Δεκέμβριο-Ιανουάριο.
Ο πολιτικός διάλογος και ο ιδεολογικός προβληματισμός δεν σταματούν ποτέ. Το ΠΑΣΟΚ όμως δεν είναι όμιλος συζητήσεων. Είναι ένα μεγάλο πολυσυλλεκτικό κόμμα εξουσίας. Πρέπει συνεπώς να είναι έτοιμο πριν ανοίξουν τα μεγάλα πολιτικά μέτωπα. Το χρονοδιάγραμμα των πολιτικών εξελίξεων είναι άλλωστε λίγο ή πολύ δεδομένο. Το φθινόπωρο θα έχουμε την παρουσίαση της οικονομικής πολιτικής και του προϋπολογισμού του 2005. Αμέσως μετά, τις ζυμώσεις για την ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας. Μετά, το ζήτημα των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών κ.ο.κ. Άρα εμείς θα πρέπει να έχουμε δώσει σαφές στίγμα πριν από το άνοιγμα όλων αυτών των πεδίων το φθινόπωρο.
Έχω αίσθηση της συγκυρίας
Όταν κάποιοι σάς αντιμετωπίζουν ως τον άλλο «πόλο» μέσα στο ΠΑΣΟΚ, εσείς πώς αντιδράτε σε αυτή τη φάση;
Δεν με ενδιαφέρει ούτε ένα «μονοπολικό» ούτε ένα «διπολικό» ούτε ένα «πολυπολικό» ΠΑΣΟΚ. Με ενδιαφέρει πάντοτε το «όλον ΠΑΣΟΚ». Ένα ΠΑΣΟΚ πλειοψηφικό, λαϊκό, μαζικό, ανανεωμένο, νεωτερικό, ανοικτό. Ούτε συνεπώς με κολακεύει, ούτε με εκφράζει η συζήτηση περί «άλλου πόλου». Ίσως κάποιοι να αρέσκονται στις απλουστεύσεις και τα αντιθετικά σχήματα, αυτά όμως τα βρίσκω στερεότυπα και ξεπερασμένα. Σας διαβεβαιώνω ότι έχω πλήρη αίσθηση και του χρόνου και της συγκυρίας και των αναγκών της παράταξης. Αυτό που θέλω είναι να συμβάλω στην ενότητα, την ανάταξη και τη δυναμική της.
Θα θέτατε εσείς – και σε ποια περίπτωση; – θέμα ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ;
Ελπίζω να μη με εκλαμβάνετε ούτε εσείς ούτε κάποιος άλλος ως αφελή ή ανιστόρητο. Το ΠΑΣΟΚ δεν αντιμετωπίζει θέμα ηγεσίας, αλλά θέμα ταυτότητας και στρατηγικής. Οι φιλοδοξίες μου αφορούν την παράταξη. Θέλω ένα φιλόδοξο ΠΑΣΟΚ, όχι ένα ΠΑΣΟΚ ηττοπαθές και αυτοπεριορισμένο. Χρειαζόμαστε όμως ένα πλαίσιο αναφοράς, ένα πεδίο διαλόγου, συλλογικότητας, ενότητας και έμπνευσης. Χρειαζόμαστε νέες προτάσεις που όχι απλώς να επαναλαμβάνουν το αυτονόητο, αλλά να μπορούν να συγκεκριμενοποιηθούν και να έρθουν σε επαφή με τον πολίτη και τα προβλήματά του. Άρα χρειαζόμαστε νέες αντιλήψεις και νέες προτάσεις που συγκροτούνται σε πλειοψηφικό ρεύμα. Είμαι βέβαιος ότι την ίδια αγωνία έχει πρώτος από όλους μας ο Γιώργος Παπανδρέου.
Δεν βοηθά ποτέ η γκρίνια
«H γκρίνια δεν βοηθά ποτέ, βοηθούν η αγωνία και ο προβληματισμός», λέει ο κ. Ευ. Βενιζέλος.
H γκρίνια και δυσφορία που υπάρχει σήμερα στο ΠΑΣΟΚ βλέπετε να συνεχίζεται; Και μέχρι πότε;
H γκρίνια δεν βοηθάει ποτέ. H αγωνία και ο προβληματισμός βοηθούν όμως πολύ, γιατί δείχνουν ότι έχουμε συνείδηση της κατάστασης. Δείχνουν ότι δεν έχουμε χάσει την κοινωνική μας αίσθηση και την επαφή με τους πολίτες. Αυτή την αγωνία και αυτόν τον προβληματισμό πρέπει να τον μορφοποιήσουμε σε ιδεολογική πλατφόρμα, σε πολιτική στρατηγική και σε νέο οργανωτικό πλαίσιο. Στόχος μας πρέπει να είναι η διεκδίκηση της νίκης και της κυβέρνησης στις επόμενες εθνικές βουλευτικές εκλογές.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι υπάρχει πλέον από ορισμένα στελέχη υφέρπουσα αμφισβήτηση του Γ. Παπανδρέου.
Ο κ. Παπανδρέου είναι αρχηγός μόλις τεσσάρων μηνών. Εκλέχθηκε δε με σαφή και ρητή εντολή ανανέωσης. Και έχουμε την υποχρέωση να στηρίξουμε αυτό το εγχείρημα που βασίζεται στην αυτογνωσία της παράταξης και στη γνώση της κοινωνίας. Άλλωστε, αν όχι όλοι, οι περισσότεροι μέσα στο ΠΑΣΟΚ πιστεύουμε ειλικρινά στην ανάγκη της ανανέωσης. Θα μου επιτρέψετε δε να πω ότι εγώ προσωπικά προέρχομαι από την κοινωνία και όχι από τους κομματικούς μηχανισμούς. Έχω προτείνει την ιδέα του ανοικτού κόμματος εδώ και χρόνια και πιστεύω βαθιά στην ανάγκη της ιδεολογικής και πολιτικής ανασυγκρότησης του ΠΑΣΟΚ. Χρειαζόμαστε βέβαια όλοι ένα ιδεολογικό, οργανωτικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο να μπορούμε να λειτουργούμε όχι σε επίπεδο στελεχών ή παραγόντων, αλλά σε άμεση επαφή με τους πολίτες και την κοινωνία και μέσα από νεωτερικές αλλά καταστατικά συγκροτημένες διαδικασίες. Σε αυτή τη βάση είμαι βέβαιος ότι συμφωνούμε όλοι μέσα στο ΠΑΣΟΚ. Αυτό πρέπει να γίνει – και μάλιστα το γρηγορότερο.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ “