Η χειρότερη ώρα της νύχτας

Άκουσα έναν χαρισματικό Ιταλό πολιτικό και ακαδημαϊκό να περιγράφει το μακρινό μέλλον της Ευρώπης με ροζ χρώματα, αφού πρώτα όμως κυριαρχήσει το μαύρο για πολύ μεγάλο διάστημα. Ήταν ποιητικός, για να μην τρομάξει το ακροατήριό του. «Πριν από την αυγή είναι το πιο βαθύ σκοτάδι. Αλλά μετά έρχεται το φως. Και η Ευρώπη τώρα μόλις μπήκε στη χειρότερη ώρα της νύχτας. Εκείνη που προκαλεί φόβο», είπε με έμφαση ο καθηγητής και μετά άρχισε να ξετυλίγει το κουβάρι των επόμενων σκληρών δοκιμασιών που θα περάσει το ευρωπαϊκό εγχείρημα.

Η Ευρώπη πράγματι σώθηκε από την οικονομική κρίση, κόντρα στις προβλέψεις πολλών σε Αμερική και Βρετανία, που στοιχημάτιζαν στην κατάρρευση του οικοδομήματος με συντριβή του ευρώ. Η οικονομική κρίση τελείωσε. Ακόμη και το θέμα της Ελλάδας, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το έθεσαν υπό έλεγχο. Τώρα όμως ανοίγει ένα πιο δύσκολο κεφάλαιο που θα δοκιμάσει τη συνοχή της. Το προσφυγικό. Οι ακροδεξιοί παίρνουν κεφάλι πολύ γρήγορα. Οι δύο κόσμοι της Γηραιάς Ηπείρου, που είναι ξανά εδώ,  είναι έτοιμοι να συγκρουστούν. Η ιστορία επέλεξε τον κόσμο της λογικής να τον εκπροσωπεί η Μέρκελ με τον Μακρόν. Δυστυχώς, όμως, είναι δύο ηγέτες με προβλήματα. Η καγκελάριος βρίσκεται στη χειρότερη στιγμή της και ο Πρόεδρος της Γαλλίας προσπαθεί ακόμη να πάρει τον αέρα του γαλλικού πολιτικού κατεστημένου. Τον άλλο κόσμο τον εκπροσωπεί ο Ορμπαν της Ουγγαρίας. Ακούγεται λίγος απέναντι στους ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας. Είναι, όμως, μια ανάσα για να γίνει όλο αυτό που εκπροσωπεί πολύ και μεγάλο, αν η Λεπέν ή όποιος τη διαδεχθεί επιστρέψει δυναμικά. Κάτι που δεν απέχει από την πραγματικότητα. Τα πράγματα γίνονται πιο επικίνδυνα εάν η Μέρκελ δεν καταφέρει να ακροβατήσει στο σχοινί και φύγει από το παιχνίδι κάτω από την πίεση των ακραίων, που αυξάνονται ραγδαία στη χώρα της.

Για αυτό και αναζητά σωσίβιο στην αδύναμη πλέον κυβέρνηση της Αθήνας. Ποιος το περίμενε…

Πρακτικά, για να είμαστε λογικοί, ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορεί να αντισταθεί στη βούληση της καγκελαρίου. Δεν χρειάζεται να εξηγήσει κανείς τους λόγους. Το ερώτημα είναι αν υπάρχουν αντοχές στη χώρα μας να σηκώσει αυτό το φορτίο. Δεν θα είναι 2.500 αυτοί που θα γυρίσουν. Θα είναι περισσότεροι. Και αυτή η ιστορία θα έχει συνέχεια. Πάντα θα φτάνουν μετανάστες στην κεντρική Ευρώπη, που είναι το όνειρο κάθε απελπισμένου και πάντα θα επιστρέφουν στη Λέσβο, στη Χίο και τον Έβρο. Αυτές είναι οι πρώτες πύλες εισόδου στην Ευρώπη. Τα ρουσφέτια της Αθήνας και της Μαδρίτης στο Βερολίνο είναι ασπιρίνες. Μια προσωρινή επικοινωνιακή νίκη για τη Μέρκελ. Δεν λύνουν το πρόβλημα που είναι βαθύ και θα διαρκέσει χρόνια. Το μεγάλο θέμα δεν είναι οι πρόσφυγες από τη Συρία. Πρώτον, είναι λίγοι, δεύτερον ενσωματώνονται εύκολα. Παρά πολλοί, μάλιστα, είναι χρήσιμοι άνθρωποι. Τρίτον, ο πόλεμος κάποια στιγμή θα τελειώσει και όσοι δεν έχουν χτίσει μια νέα ζωή στην Ευρώπη θα γυρίσουν στα σπίτια τους.

Το μεγάλο θέμα είναι οι μετανάστες από την Αφρική. Αυτούς που οδηγεί η πείνα και η έλλειψη νερού να φθάσουν στο καλύτερο κομμάτι του πλανήτη, για να ζήσουν. Και με την αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών θα γίνονται όλο και περισσότεροι. Δείτε το αδιέξοδο. Όσο θα αβγατίζουν οι μετανάστες τόσο θα αβγατίζουν και οι οπαδοί του κάθε Όρμπαν όχι μόνο σε Γαλλία και Ιταλία, αλλά και στη Γερμανία. Όσο οι Ευρωπαίοι διακηρύσσουν τις δημοκρατικές τους αξίες, τόσο οι δουλέμποροι θα κινητοποιούν νέες στρατιές δυστυχισμένων. Όσο οι δημοκράτες πολιτικοί θα λειτουργούν φοβικά τόσο θα αφήνουν χώρο πολιτικής κυριαρχίας στους εθνικιστές. Πιο δύσκολο δεν γίνεται.

Χωρίς αμφιβολία, το γερμανικό κατεστημένο υπέστη βαρύ πλήγμα. Η σιδηρά καγκελάριος δεν είναι πλέον το  κυρίαρχο πρόσωπο στη χώρα της, πόσο μάλλον στην Ευρώπη. Η χώρα μπήκε ξανά στη δίνη του κυκλώνα. Πρέπει να περιορίσει με κάθε τρόπο την εκτόξευση της ακροδεξιάς και να αποδείξει ξανά στη διεθνή κοινότητα ότι δεν απειλείται η δημοκρατία στο μεγάλο ομοσπονδιακό κράτος και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Δύσκολη και επώδυνη διαδικασία. Απαιτούνται χρόνος, ενέργεια και χρήματα για κοινωνική πολιτική, για διπλωματικές και πολιτικές πρωτοβουλίες. Εκεί, τα προσεχή χρόνια, θα στρέψει η Γερμανία την προσοχή της, αν προλάβει.

Στη δύσκολη ευρωπαϊκή εξίσωση που έχει πια νέες παραμέτρους, πάλι στον παρονομαστή βρίσκεται η Ιταλία. Εκβιάζει η Ρώμη όχι μόνο για τη νέα αρχιτεκτονική του ευρώ, απαιτώντας ουσιαστικά την έκδοση ευρωομολόγου ή κάποιου ανάλογου εργαλείου, αλλά και για το μεταναστευτικό. Δίκιο έχει και στα δύο. Δεν γίνεται οι Ευρωπαίοι να είναι στα καλά μαζί και στα κακά χώρια.

Αυτά είναι κακά μαντάτα για μας. Η Ελλάδα, με δέλεαρ οικονομική βοήθεια και μερικά ρουσφέτια, μετατρέπεται από χώρα υποδοχής σε χώρα φιλοξενίας των μεταναστών και προσφύγων. Γινόμαστε ξανά πρωταγωνιστές σε ένα έργο-θρίλερ που γράφουν άλλοι το σενάριο. Η μόνη ελπίδα είναι να αντέξει το δημοκρατικό τόξο της Ευρώπης και να κερδίσει τον πόλεμο με τους εθνικιστές, που μόλις άρχισε. Διαφορετικά η νύχτα θα κρατήσει πολύ.

To άρθρο του Γ. Πολίτη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Realnews την Κυριακή, 15 Ιουλίου 2018.