«Να μεταρρυθμίσουμε τους μεταρρυθμιστές, οι οποίοι κάθε τόσο φαντασιώνονται ένα νέο ΕΣΥ, ένα νέο πανεπιστήμιο ή μια νέα διοίκηση». Με αυτή τη φράση ο Μίμης Ανδρουλάκης περιγράφει το σημερινό αδιέξοδο στην Παιδεία και ζητά την απόσυρση του νόμου-πλαισίου και την αλλαγή της υπουργού Παιδείας με ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής ώστε να αποκατασταθεί το κλίμα εμπιστοσύνης και να προχωρήσουν οι τομές που απαιτούνται στην Παιδεία.
Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ διατυπώνει με σαφήνεια τις προτάσεις του για την Παιδεία και με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο μιλάει για συσσωρευμένη απόγνωση και αγανάκτηση της νέας γενιάς που έχει αποτέλεσμα όταν οι φοιτητές ακούν για τα υποθετικά ιδιωτικά πανεπιστήμια να τους «ανάβουν τα γλομπάκια»…
Τι συμβαίνει, κ. Ανδρουλάκη, και ακόμη μια φορά δεν προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία;
H πιο επείγουσα μεταρρύθμιση είναι να «μεταρρυθμίσουμε τους μεταρρυθμιστές», δεξιούς ή αριστερούς. Κάθε τόσο ένας «Γιαννάκος» φαντασιώνεται ότι θα ξεπετάξει από το κεφάλι του όπως την Αθηνά ένα νέο πανεπιστήμιο, ένα νέο ΕΣΥ, μια νέα διοίκηση, ένα νέο κόμμα και δώσ’ του… Το πολιτικό σύστημα δυσκολεύεται να βρει και να τραβήξει στα πανεπιστήμια τον ευαίσθητο κρίκο για να βάλει σε κίνηση την αλυσίδα, να λειτουργήσει σαν εμψυχωτής, να δώσει ηθικά και υλικά κίνητρα και να αφήσει τα αυτόνομα ιδρύματα να πολλαπλασιάσουν την αρχική κίνηση, να «κολλήσει» η μια πανεπιστημιακή κοινότητα από την άλλη την αλλαγή.
Ούτε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τα είχε καταφέρει σ’ αυτό;
Όχι, αλλού είχε θεαματικές επιτυχίες αλλά στα πανεπιστήμια ξεκίνησε λάθος και σπατάλησε υπερβολικές δυνάμεις στο εξεταστικό πρόβλημα. H κυβέρνηση Καραμανλή εισάγει ένα νόμο-πλαίσιο της ισοπεδωτικής ομοιομορφίας και της λεπτομέρειας εκ των άνω σε μια εποχή που χρειάζεται αυτονομία, διαφοροποίηση, επιλογή, πολυδιάστατος ανταγωνισμός.
Δηλαδή τι θα έπρεπε να αλλάξει πρώτα απ’ όλα;
Μία θεμελιώδης κίνηση έχει ωριμάσει εδώ και χρόνια. Το κράτος αποδεσμεύει από τη γραφειοκρατία του τα πανεπιστήμια, τους εκχωρεί πλήρη αυτοδιαχείριση και ακαδημαϊκή, χρηματοοικονομική και διαχειριστική αυτονομία και κρατά μόνο το εργαλείο της χρηματοδότησης και υποστηρικτικής αξιολόγησης για να ανεβάζει τα στάνταρντ της ποιότητας στη διδασκαλία και την έρευνα και να διεγείρει τον ανταγωνισμό τους σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ανταγωνισμό για καλύτερους φοιτητές, ανταγωνισμό για καλύτερους καθηγητές κόντρα στις αθέμιτες συναλλαγές, ανταγωνισμό για περισσότερους οικονομικούς πόρους από το κράτος, τα κοινοτικά προγράμματα έρευνας, τα συμβόλαια εφαρμοσμένης έρευνας με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, τις χορηγίες και τις δωρεές. Αλλάζουμε το περιβάλλον και τα κίνητρα και σταδιακά κάθε ίδρυμα θα βρει τις πρόσφορες λύσεις στην εσωτερική του οργάνωση και διοίκηση για να ανεβάσει τους δείκτες ποιότητάς του και να αποκαταστήσει το κύρος των ακαδημαϊκών δασκάλων του. Είναι γελοίο να αποφασίζουμε εμείς με νόμο-πλαίσιο τι θα κάνει το Πολυτεχνείο ή το TEI Ανθοκομίας με τα μεταφερόμενα μαθήματα, τα συγγράμματα και τους μακράς διαρκείας φοιτητές τους.
Τι δυσκολίες θα έχει αυτό το εγχείρημα;
Δυσκολίες και πιθανές στρεβλώσεις που μπορούμε να τις προβλέψουμε ή να τις διορθώσουμε στην πορεία. H αυτονομία δεν σημαίνει φέουδο και αποξένωση από το κράτος αλλά συνεταιρισμό, σύμπραξη με σχέση προγραμματικού συμβολαίου ώστε το πανεπιστήμιο να ενσωματώνει τις μακροπρόθεσμες προσδοκίες της πολιτείας στους δείκτες ποιότητάς του και στους βασικούς προσανατολισμούς του. Χρηματοδότηση λοιπόν με βάση τα αποτελέσματα, συνυπολογίζοντας βέβαια και το σημείο αφετηρίας. Τα καλά πανεπιστήμια που γίνονται καλύτερα και επιτυγχάνουν επίπεδα «κέντρων αριστείας» θα παίρνουν πρόσθετους πόρους. Το ίδιο και τα «κακά» που καταφέρνουν να ανέβουν πάνω από το ελάχιστο ανεκτό ακαδημαϊκό επίπεδο. H «αξιολόγηση» όπως την έχουμε επεξεργαστεί είναι υποστηρικτική, όχι τιμωρητική, και δεν αφαιρεί την ακαδημαϊκή αυτονομία μ’ έναν υπερσυγκεντρωτικό γραφειοκράτη ελεγκτή-αξιολογητή από την οδό Μητροπόλεως.
Τώρα όπως έχουν τα πράγματα, όποιος και να φταίει, τι μπορεί να γίνει;
Απόσυρση του νόμου-πλαισίου, αλλαγή της υπουργού Παιδείας με πρόσωπο ευρύτερης αποδοχής για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, πολιτική και κοινωνική συμφωνία για την άμεση αύξηση της χρηματοδότησης και την προεργασία για την πρώτη φάση του μετασχηματισμού των δημόσιων πανεπιστημίων όπως τον περιγράψαμε. Αγώνας των φοιτητών και των καθηγητών με ανοιχτά τα πανεπιστήμια, με παρουσία στα μαθήματα και τις συνελεύσεις. H κατάληψη είναι κορύφωση όχι μανιέρα, σύμβαση, ρουτίνα, εξαρτημένο αντανακλαστικό. Τα μονίμως κλειστά πανεπιστήμια δεν έχουν τίποτα το ηρωικό. Είναι ένδειξη αυτοκαταστροφικών τάσεων.
«Μη μας πάρει αποκάτω η σημερινή δυσθυμία»
«NA MHN ΑΦΗΣΟΥΜΕ να μας πάρει αποκάτω» το κακό κλίμα που υπάρχει στο ΠΑΣΟΚ, λέει ο βουλευτής
Και ενώ το θέμα της Παιδείας δημιουργεί κλυδωνισμούς στην κυβέρνηση, το ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα στην κοινωνία. H ψαλίδα ανοίγει και η κομματική σας βάση είναι σε πλήρη απογοήτευση.
Δεν πρέπει να αφήσουμε να μας πάρει αποκάτω η σημερινή δυσθυμία. Το ΠΑΣΟΚ, σε αντίθεση με τους Γάλλους Σοσιαλιστές και τους Βρετανούς Τόρηδες, έχει τις δυνάμεις να ανακτήσει την πρωτοβουλία και να αποφύγει εκείνο το οριακό σημείο που χάνεις τη θέληση να αγωνιστείς και να σκεφθείς διαφορετικά, που και χρυσάφι να πιάσεις κάρβουνο γίνεται και οι διανοητικές και ψυχολογικές σου «μπαταρίες» εξαντλούνται.
Τι θα λέγατε στον Γιώργο Παπανδρέου για να ενδυναμώσει το ηγετικό προφίλ του;
Του το είπα έμμεσα και με το «Ζητούνται Αλχημιστές». Λόγω των ημερών ας σκεφθούμε όλοι μας γιατί απέτυχε η «Βραζιλία», γιατί ο πανταχόθεν χλευαζόμενος Κλίνσμαν, ο «Καλιφορνέζος», ανανέωσε τη βαρετή Γερμανία και ας βρούμε τη δύναμη να πούμε «Παιδιά, χάνουμε, αλλά μπορούμε άνετα να γυρίσουμε το παιχνίδι, να το κερδίσουμε», και αυτή μας η πίστη να είναι μεταδοτική.
Στα 38 τους χρόνια βρίσκουν δουλειά ακόμα και οι αριστούχοι της Ιατρικής
Ακόμη και οι αριστούχοι της Ιατρικής φτάνουν να βρουν δουλειά στα 38 χρόνια με 700 ευρώ, λέει ο βουλευτής.
Ωστόσο και το κόμμα σας στα θέματα της Παιδείας κατηγορείται ότι αποφεύγει τις ξεκάθαρες θέσεις. Ο Γιώργος Παπανδρέου δέχεται επικρίσεις ότι έκανε πίσω στο θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων προκειμένου να χαϊδέψει τα αυτιά των φοιτητών.
Ίσα ίσα το ΠΑΣΟΚ και όλο το πολιτικό σύστημα πρέπει να δεχθεί βάσιμες επικρίσεις γιατί δεν έχει αφομοιώσει στη σκέψη και την πολιτική του από την Παιδεία μέχρι την αγορά εργασίας και το Ασφαλιστικό τη συσσωρευμένη απόγνωση και αγανάκτηση της νέας γενιάς. Σκεφθείτε ακόμα και την ελίτ των φοιτητών που μπήκαν με 19 και πάνω στην Ιατρική η οποία πρέπει να φτάσει τα 37-38 χρόνια για να διεκδικήσει με δυσκολία 700 ευρώ σε συνθήκες ασύλληπτου υπερπληθωρισμού των γιατρών. Όταν ακούν και για τα υποθετικά «ιδιωτικά» πανεπιστήμια ανάβουν τα γλομπάκια, το άρθρο 16 γίνεται το σκιάχτρο για να ξεσπάσουν έστω ανορθολογικά όλοι οι δαίμονες της ανασφάλειας και της δυσαρέσκειας. Το άρθρο 16 δεν μπορεί να είναι το δικό μας πεδίο προτεραιότητας. Δυσκολεύουμε τη διάκριση με τη N.Δ., διασπούμε το δυναμικό της αλλαγής στα δημόσια πανεπιστήμια και πολλαπλασιάζουμε αυτούς που συνειδητά ή ασύνειδα από τα «αριστερά» συντηρούν την ακινησία και το status quo. Οι στείρες συγκρούσεις για το άρθρο 16 είναι υπεκφυγή του πολιτικού συστήματος μπροστά στην ανικανότητά του να αυξήσει τη χρηματοδότηση και να δουλέψει σοβαρά για τον δύσκολο μετασχηματισμό του πανεπιστημίου. Αν εισαγάγουμε τον ανταγωνισμό ποιότητας και την εσωτερική δημόσια «αγορά» σ’ ένα χώρο υψηλής κοινωνικής ευθύνης, μικρή σημασία θα έχει αν αλλάξει ή δεν αλλάξει το άρθρο 16.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ “